Zdrowe odżywianie się domu i w szkole

Grafika do informatora: Zdrowe odżywianie się domu i w szkole. Chłopiec je brokuła. fot. pexels

Spis treści

  • Zdrowa dieta dzieci

  • Zdrowe zachowania żywieniowe

Zdrowe odżywianie się oznacza zarówno spożywanie zdrowych produktów, jak i taki sposób spożywania posiłków, który sprzyja zdrowiu i prawidłowemu rozwojowi dzieci.

Zdrowa dieta dzieci

Naukowe ośrodki (w Polsce Instytut Żywności) i żywienia opracowują specjalne informacje o tym, co należy spożywać, aby dzieci mogły się prawidłowo rozwijać, dostarczając organizmowi właściwych składników odżywczych i w odpowiedniej proporcji. Podstawową informacją jest tzw. piramida zdrowego żywienia, a właściwie zdrowego stylu życia, ponieważ u jej podstawy wskazana jest aktywność fizyczna.

Piramida zdrowego żywienia

Podstawowymi produktami zdrowego żywienia są warzywa i owoce. Warzywa i owoce są źródłem wielu składników odżywczych: białka, węglowodanów, błonnika a przede wszystkim witamin: C, z grupy B, a także A, E, ß-karoten i związki siarkowe. Witamina C znajduje się w takich warzywach, jak np. w papryce, jarmużu, brukselce czy natce pietruszki. Źródła ß-karotenu są w marchewce, szpinaku czy szczypiorku. W diecie powinny się znajdować także warzywa cebulowe, jak czosnek, por, szczypior i cebula. Istotna jest również obecność kiszonek, np. kiszonej kapusty. Warzywa i owoce powinny być obecne przy każdym posiłku. Najlepiej, aby były to produkty sezonowe,np. truskawki w okresie późnojesiennym i letnim, a winogrona w letnio-jesiennym.

Na następnym poziomie piramidy mamy produkty zbożowe; mąka, pieczywo, płatki i kasze. Najlepiej aby były to produkty pełnoziarniste. Są źródłem węglowodanów, które dostarczają energii.                    

Na kolejnym poziomie mamy produkty mleczne, które są głównym najlepszym źródłem dobrze przyswajalnego wapnia, dostarczają też pełnowartościowego białka oraz witamin i składników mineralnych. Zalecana dzienna ilość produktów mlecznych to przynajmniej 3-4 szklanki mleka, które można częściowo zastąpić jogurtem naturalnym, kefirem, maślanką, serem.

Dopiero na czwartym poziomie piramidy mamy produkty mięsne. Są one źródłem białka, podstawowego budulca w rozwoju organizmu dziecka. Spożywanie mięsa i jego przetworów postrzega się obecnie jako zachowanie coraz bardziej kontrowersyjne. Produkcja mięsa odbywa się obecnie przez prowadzenie masowej i nieetycznej hodowli zwierząt, a przy tym szkodliwej dla środowiska naturalnego. Dlatego, gdy rodzice i opiekunowie dzieci zamierzają ograniczyć spożycie mięsa, to powinni to podstawowe źródło białka zastąpić innym, np. warzywami strączkowymi m.in. fasoli, zielonego groszku, soczewicy i bobu., …. To wymaga podejścia profesjonalnego z zapewnieniem dostępu do zastępczych produktów białkowych. Na tym poziomie piramidy ulokowane są ryby. które w diecie dziecka powinny zyskiwać na znaczeniu (spożywać co najmniej dwa razy w tygodniu). 

Na szczycie piramidy ulokowane są tłuszcze. Szczególnie cenne są oleje roślinne. Są one najbogatszym źródłem jedno- i wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, które chronią przed wieloma chorobami. Tłuszcze używane są do smażenia produktów. Najlepiej do tego celu służy rafinowany olej rzepakowy, mający najkorzystniejszy skład kwasów tłuszczowych, a także świeża oliwa z oliwek. Oleje tłoczone na zimno powinny być spożywane na surowo, np. do sałatek i sosów. Powinno unikać się tłuszczu palmowego i kokosowego, obecnego w składzie wielu produktów, np. słodyczy.   

Na rycinie piramidy, z jej boku, widoczne są produkty szkodliwe dla zdrowia, gdy spożywane są w nadmiarze. Pierwszy z tych produktów – to słodycze. Słodycze zawierają cukier i szkodliwe tłuszcze trans. Jednocześnie wiemy, że spożycie słodyczy sprzyja podniesieniu poziomu glukozy, która zaopatruje mózg oraz sprzyja dobremu humorowi.

Dlatego należy dostarczać dzieciom zdrowych słodyczy, przygotowywanych jako przetwory owocowe, na bazie miodu, z bakaliami; orzechami, pestkami słonecznika i dyni. 

Szkodliwe są słodkie napoje, które dzieci piją w nadmiarze. Jednocześnie nastolatek powinien pić szklankę świeżego soku dziennie. Temu służą soki bezpośrednio wyciskane z warzyw i owoców.

Zdrowe zachowania żywieniowe

Właściwe zwyczaje żywieniowe rozwijamy zarówno w domu, jak i w szkole

Dzieci i młodzież powinny spożywać 5 posiłków dziennie. Okres między posiłkami nie powinien być dłuższy niż 3,5 godz..

Śniadaniejest pierwszym posiłkiem po nocnej przerwie i powinno dostarczyć organizmowi takiej porcji energii i składników odżywczych, które decydują o wydolności psychicznej i fizycznej, umożliwiając podejmowanie wysiłku i koncentrację przez pierwszą część dnia.Dzieci nie powinny być posyłane do szkoły bez spożycia śniadania. Jeśli tak się zdarza, to powinny mieć ze sobą kanapkę, którą należy zjeść w szkole, zanim rozpoczną się lekcje lub na pierwszej przerwie. Nauczyciel powinien umiejętnie sprawdzić, czy jest w klasie dziecko, które zaczyna lekcje bez śniadania. Może mu podać coś do picia, a zaraz po pierwszej lekcji „ zorganizować” kanapkę.

Dzieci i młodzież, będąc w okresie intensywnego rozwoju organizmu, powinny powszechnie spożywać także drugie śniadanie - po około 3,5 godziny od pierwszego śniadania.  Powinno to mieć miejsce na tzw. dużej przerwie, aby zjadać posiłek bez pośpiechu. Drugie śniadanie nie powinno być duże, ale zawsze z dodatkiem owocu i/lub warzywa.    

Dzieci powinny mieć także możliwość spożycia w szkole zdrowego obiadu; przygotowanego na miejscu ze świeżych produktów (stołówka szkolna lub dobrej jakości catering w pobliskiej lokalizacji).

Po zakończeniu lekcji istotna jest zapewnienie dziecku chwili relaksu, spożyciu podwieczorka z ulubionymi owocami.

Kolacja powinna być posiłkiem spożywanym wspólnie z innymi domownikami na dwie godziny przed snem ucznia (między 19-tą a 20 tą) w serdecznej atmosferze. Posiłek powinien być lekkostrawny i ciepły, np. z ciepłym mlekiem czy kakao

W domu powinien być stół, przy którym domownicy zasiadają do spożywania posiłków, także do śniadania (nie jemy na stojąco !). 

W szkole powinny być zorganizowane ciche przerwy z odpowiednią ilością czasu i miejscem wyznaczonym na posiłek (stołówka, czy wskazane miejsce z wyższymi nieco stolami) z dostępem do umywalki i toalety.  Dzieci powinny mieć dostęp do wody pitnej.

Kioski szkolne powinny umożliwiać zakup świeżych „przegryzek”; najlepiej kanapek przygotowanych na miejscu (np. w szkolnej stołówce),  owoców, z napojem typu kefir, maślanka, niskosłodzonymi i naturalnymi sokami owocowymi, bez sztucznie barwionych i gazowanych napojów słodkich, które są szkodliwe.   

Pytania do informatora

Zadaj pytanie

 

Brak opublikowanych odpowiedzi do pytań lub nie zadano pytań dotyczących tego informatora.