Cytując za Centrum Wolontariatu w Warszawie wolontariat, to bezpłatne, świadome, dobrowolne działanie na rzecz innych, wykraczające poza więzi  i relacje rodzinno – koleżeńsko – przyjacielskie. Wolontariusz natomiast to osoba, która dobrowolnie, świadomie i bez wynagrodzenia angażuje się w działalność na rzecz innych osób, organizacji i instytucji, pod warunkiem, że nie korzystają one z pomocy wolontariuszy przy prowadzonej działalności gospodarczej (o ile taką prowadzą).

Zatem po pierwsze wolontariat to działanie dobrowolne. Tylko sam wolontariusz z dobrej i nieprzymuszonej woli może podjąć decyzję o wykonywaniu świadczeń na rzecz innych.

Po drugie działalność wolontariacka musi być podjęta i wykonywana świadomie, tzn. po zapoznaniu się z podejmowanymi zadaniami, zaplanowaniu ich oraz po podjęciu dobrze przemyślanej decyzji.

Po trzecie wolontariat to działalność bezpłatna, to znaczy, że wolontariusz nie może za nią pobierać wynagrodzenia. Nie należy jednak działalności bezpłatnej utożsamiać z bezinteresownością. Wolontariusz może czerpać wiele korzyści, czasem nawet nieuświadomionych. Tylko niewielu tzw. altruistów działa dla dobra innych poświęcając przy tym dobra własne, a nawet życie.

Po czwarte wolontariatem jest pomoc udzielana innym, nie związanym z wolontariuszem żadnymi więzami krwi, adopcji, przyjaźni czy koleżeństwa. Pomagając babci, mamie, cioci, bratu czy przyjaciółce – nie jesteśmy wolontariuszami. Tym osobom pomagamy z normalnego poczucia obowiązku, a nie w wyniku świadomego wyboru. Zatem jeden z podstawowych warunków bycia wolontariuszem nie zostaje spełniony.

Wolontariuszem może zostać każdy, kto spełnia wymagania określone w Ustawie o pożytku publicznym i wolontariacie z 2003 roku, tzn.;

Posiada pełną zdolność do czynności prawnych

Ma kwalifikacje do wykonywania powierzonych zadań

Pełną zdolność do czynności prawnych ma zgodnie z polskim prawem osoba pełnoletnia, tzn. taka, która ukończyła 18 lat. Czy zatem osoby młodsze nie mogą być wolontariuszami? Mogą. Warunkiem jest pisemna zgoda udzielona przez pełnomocnika ustawowego (najczęściej są to rodzice lub opiekunowie prawni niepełnoletniego). Wolontariusz nie powinien mieć mniej niż 13 lat. Poniżej tego wieku może wykonywać czynności wyłącznie pod opieką i w obecności swojego opiekuna prawnego.

Nie każdy i nie wszędzie może zostać wolontariuszem. Wolontariusz powinien mieć kwalifikacje w zależności od rodzaju i zakresu wykonywanych świadczeń. Np. chcąc pomagać w placówkach medycznych, oprócz wymaganych szczepień i badań na nosicielstwo( za które koszty ponosi instytucja korzystająca z pomocy wolontariusza), wolontariusz musi posiadać kwalifikacje aby zapewnić bezpieczeństwo sobie i osobom, którym chce pomagać.

Wolontariuszem nie może być osoba skazana za umyślne przestępstwo lub przestępstwo skarbowe.

Nie trzeba mieć kwalifikacji aby np. poczytać starszym osobom, przynieść książki z biblioteki, zrobić drobne zakupy czy opłaty, wyjść na spacer, odrobić lekcje z młodszym kolegą, pobawić się z dzieciakami w świetlicy, odwiedzić niepełnosprawnych, pograć z nimi w szachy, pośpiewać wspólnie, pomóc w organizacji imprez, itp.

Trzeba zgłosić się do jednej z organizacji/instytucji, które mogą w myśl prawa korzystać z pomocy wolontariuszy. Z zastrzeżeniem, że wolontariuszowi nie wolno podejmować działań przy pracach związanych z działalnością gospodarczą. Takich instytucji jest wiele. Począwszy od klubów wolontariusza w szkołach, poprzez fundacje, stowarzyszenia, kościoły, biblioteki, ośrodki pomocy społecznej i wiele innych. Warunkiem rzetelności danej organizacji/instytucji jest podpisanie z wolontariuszem wymaganych dokumentów, w tym porozumienia o wykonywaniu świadczeń wolontarystycznych. Jeśli pomoc ma być świadczona powyżej 30 dni, porozumienie musi mieć formę pisemna. W przypadku działań krótszych, akcyjnych, forma pisemna porozumienia nie jest wymagana. Instytucja korzystająca z pomocy wolontariuszy musi jednak wówczas bezwzględnie ubezpieczyć wolontariuszy od następstw nieszczęśliwych  wypadków. Na każde żądanie wolontariusza instytucja korzystająca ma obowiązek wystawić zaświadczenie o wykonywaniu świadczeń wolontarystycznych.

• Pożytecznie spędzisz czas
• Poczujesz się ważny i potrzebny
• Zdobędziesz doświadczenie zawodowe
• Wpiszesz czas działalności w  wolontariacie w życiorysie zawodowym

Jeśli jesteś uczniem, otrzymasz zgodnie z prawem oświatowym wyższą ocenę za zachowanie oraz wpis na świadectwie w szczególnych osiągnięciach ucznia. Przy składaniu dokumentów do szkół ponadpodstawowych, otrzymasz przy kwalifikacji dodatkowe 3 punkty za wolontariat.

Poznasz od „środka” zawody i zakłady pracy, co na pewno przyda ci się przy podejmowaniu decyzji o wyborze zawodu

Niektóre uczelnie wyższe punktują dodatkowo wolontariat podczas rekrutacji na studia

Część praktyk studenckich na niektórych uczelniach możesz zaliczyć będąc wolontariuszem

Każdy z wolontariuszy ma inne motywacje i każdy czerpie z wolontariatu inne korzyści. Na pewno jest to działalność potrzebna, antydepresyjna, ucząca odpowiedzialności, wrażliwości, tolerancji, kreatywności i wspierająca nie tylko tych, którym wolontariusze pomagają, lecz również, a może przede wszystkim samych wolontariuszy.

Anna Juklaniuk

Koordynator wolontariatu w MOPS w Przasnyszu