Grafika do informatora: O bakteriach i wirusach. Bakterie w powiększeniu fot. pexels

Spis treści

  • Bakterie

  • Wirusy

Choroby ludzi przez długie, długie lata powodowane były przez mikroorganizmy (drobnoustroje), zwane patogenami, które wywołują choroby zakaźne. Rozróżniamy dwa rodzaje patogenów: bakterie i wirusy.

Bakterie

Bakterie – to mikroorganizmy żywe, które mogą  bardzo długo żyć samodzielnie. Są to organizmy na ogół pożyteczne, współżyjąc z komórkami innych organizmów. W ciele każdego człowieka jest  bardzo dużo bakterii (biliony !!!). Jednak pewna ilość bakterii jest niebezpieczna dla zdrowia (kilka procent). Te złe bakterie powodują infekcje, np. zapalenie gardła i anginę, zapalenie płuc czy gruźlicę. Zapalenia bakteryjne pojawią się przez zakażenie, gdy ma miejsce kontakt z człowiekiem chorym, gdy ukąsi owad przenoszący złą bakterię, gdy żyje się w niehigienicznych warunkach, spożywa zepsute produkty i pije  zakażoną wodę. Złe bakterie rozwijają się, gdy człowiek jest osłabiony; niedożywiony, zamarznięty, długo brudny i przebywający w  zanieczyszczonym powietrzu.  

Na szczęście wynaleziono lek na infekcje bakteryjne – antybiotyki.Początkiem było odkrycie szkockiego badacza bakterii - Alexandra Fleminga, który zauważył, że przypadkowe zanieczyszczenie podłoża pleśnią powstrzymuje wzrost obecnych tam bakterii. Pleśń jest rodzajem grzyba – pędzlaka - i od jego łacińskiej nazwy (penicillium) nazwano substancję czynną z niego wyodrębnioną.  Rozpoczęto masową produkcję penicyliny i innych rodzajów antybiotyków, dzięki czemu uratowano miliony ludzi już w połowie XX wieku. Wydawało się, że ludzie znaleźli rozwiązanie na infekcje bakteryjne. Okazało się to nie takie proste, ponieważ zaczęto nadużywać antybiotyków oraz źle je stosować, doprowadzając do tzw. oporności na ich działanie.

Wirusy

Wirusy natomiast są to specyficzne patogeny zbudowane tylko z otoczki białkowej i rdzenia materiału genetycznego. Nie mogą żyć samodzielnie. Przyczepiają się do innych komórek i pasożytując na nich, zmieniając je chorobowo.  Gdy uszkodzą jedną komórkę przenoszą się bardzo szybko na drugą. Mogą przy tym zmieniać się, czyli mutować i trudno je wtedy rozpoznać i namierzyć. Ludzie zakażają się wirusami podobnie jak bakteriami.  

Problemem jest jednak to, że antybiotyki nie działają na wirusy.  

Sposobem na zabezpieczenie się przed chorobami wywołanymi zarówno wirusami, jak i bakteriami są szczepienia. Polegają na podawaniu ludziom preparatu biologicznego nazywanego szczepionką, zawierającego w pewnej ilości te drobnoustroje. Szczepionka infekuje organizm w celu wytworzenia naturalnej odporności organizmu.  Zaszczepiony człowiek uodporni się na podane zarazki i nie zachoruje na chorobę przez nie wywołaną.  

Uważa się, że szczepienia stanowią największe dokonanie ludzkości w walce z chorobami zakaźnymi. A chorób dziesiątkujących miliony ludzi w czasach wielkich epidemii było wiele. Szczyt dokonań w tworzeniu szczepionek przypada na koniec XIX w. i następnie na wiek XX, gdy powstały szczepionki na ospę, wściekliznę, dur brzuszny, krztusiec, polio, tężec, gruźlicę czy odrę.

Pytania do informatora

Zadaj pytanie

 

Brak opublikowanych odpowiedzi do pytań lub nie zadano pytań dotyczących tego informatora.

O bakteriach i wirusach