Długość snu zależy od wieku. Na podstawie badań naukowych określono normy odpowiedniej ilości snu dla człowieka. Są zalecanie przez WHO. I tak:    

• małe dzieci - w wieku żłobkowym (1-2 lata) - powinny spać 11-14 godzin dziennie; 

• dzieci w wieku przedszkolnym (3–5 lat): 10–13 godzin;
• dzieci w wieku szkolnym (6 -13 lat): 9-11 godzin dziennie;
• nastolatki (14 - 17 lat): 8-10 godzin dziennie;
• osoby dorosłe (18 - 64 lata): 7-9 godziny dziennie;
• osoby starsze (65 lat +): 7-8 godzin dziennie.

fot. Radzimy sobie ze stresem - Epodreczniki.pl

O tym, jakie procesy w organizmie człowieka zachodzą w czasie snu wiadomo coraz więcej dzięki badaniom mózgu i rozwoju tzw. neuronauki. Na ich podstawie sformułowano wiele zaleceń, wyjaśniając znaczenie dla zdrowia odpowiednio długiego i dobrego snu. Przytaczamy te ustalenia badawcze i zalecenia dotyczące snu.

• W trakcie snu nasz mózg utrwala informacje gromadzone w ciągu dnia. Dzięki temu zapamiętujemy (uczymy się). Ludzie, którzy śpią dłużej, zapamiętują więcej.Jednocześnie w trakcie snu mózg pozbywa się informacji zbędnych; usuwa je. Można powiedzieć, że w czasie snu odbywa się „wielkie sprzątanie”  informacji, które dostają się do mózgu w ciągu dnia.

• W czasie snu przysadka mózgowa wydziela hormon wzrostu i dzieci rosną. Ponadto, gdy snu jest za mało, następuje zaburzenie równowagi hormonalnej, które skutkuje zwiększeniu apetytu na wysokokaloryczne pokarmy. Dlatego chroniczne niewysypianie się może powodować otyłość.

• Potrzeba snu i czas na sen regulowany jest przez tzw. dobowy zegar biologiczny. Odpowiada za to szyszynka, która znajduje się w mózgu i produkuje melatoninę. Najwięcej powstaje jej w środku nocy, gdy jest ciemno. Dlatego sen o tej porze i bez ekspozycji na światło ma najwyższą wartość. Regeneruje się układ nerwowy, dzięki czemu człowiek wyspany jest spokojniejszy i ma lepsze samopoczucie. Natomiast zmniejszona ilość melatoniny w organizmie  idzie w parze ze zwiększonym  poziomem kortyzolu, zwanego hormonem stresu.

• Sen nie jest procesem jednolitym i ma dwie główne fazy, które następują naprzemiennie. Pierwsza - nazywana NREM – to faza snu głębokiego, który ma duże znaczenie dla regeneracji organizmu. Trwa około 1,5 godziny. Druga faza – to faza REM, krótsza (około godziny). Pojawiają się w niej obrazy i sny. Ta faza odpowiada za emocje; „przepracowuje” je i uspokaja. W ciągu nocy może dochodzić do 4-5 krotnego powtórzenia faz. Niewyspanie zaburza fazy snu i sprzyja agresji, obserwowanej  na tym tle szczególnie wśród młodzieży.  

Prawidłowy i dobry sen wymaga odpowiednich warunków:

• Wczesnego chodzenia spać. Dzieci wczesnoszkolne powinny zasypiać około 21-wszej, młodzież około 22-drugiej. Pierwsza faza snu przeżywana przed północą jest najbardziej wartościową dla dzieci i młodzieży. 
• Unikania przed snem gorących kąpieli i obfitych posiłków.
• Stałej godziny porannego wstawania.
• Spania w wywietrzonym i zaciemnionym pokoju.
• Odłączenia sprzętów elektronicznych oraz ekspozycji na światło niebieskie.

Gdy nie ma warunków do wystarczającej ilości snu w ciągu nocy, korzystnie działają popołudniowe drzemki - około godziny 14-tej; w czasie słabszej dobowej aktywności organizmu.  Korzystają z tego powszechnie młodsze dzieci, a w niektórych kulturach – także dorośli . Jest to zwyczajowa sjesta.    

fot. Nadmierna senność -Terapia Bezsenności

Odpowiedzialność za dobry i odpowiednio długi sen dzieci i młodzieży odpowiadają rodzice. Nie zawsze są jednak świadomi znaczenia snu zarówno dla:

biologicznego rozwoju organizmu: rośnięcia, kontrolowania potrzeb kalorycznych i odporności,

jak i dla rozwoju umysłu i psychiki: zapamiętywania, koncentracji oraz wyrażania i kontrolowania emocji.

Nauczyciele mogliby (powinni)pomóc rodzicom w dostarczaniu wiedzy na temat znaczenia snu dla zdrowia i rozwoju dzieci. Mogliby ponadto sygnalizować rodzicom o tych zachowaniach dzieci, które wynikają się z niewysypiania się; zaczerwienione oczy, brak koncentracji, niezapamiętywanie informacji i nierzadko irytacja oraz agresja.

Niewysypianie się młodzieży (obejmujące nawet 50% nastolatków) i negatywne tego skutki dla zdrowia psychosomatycznego stanowią w wielu krajach także troskę władz oświatowych.  Z tego powodu dopuszcza się późniejsze rozpoczynanie lekcji (około godziny) dla starszych uczniów. Nie zawsze przyjmowane jest to z akceptacją społeczną, ponieważ utrudnia organizację życia rodziców i ich pracodawców  Jednak jak zapobiegać w obecnych czasach stylowi życia młodzieży szkodliwemu dla ich rozwoju? Poczynionych szkód w mózgu nie da się ani nadrobić, ani naprawić.